Bel snel
0800-0188
Anoniem
Chat met CSG
Wat je moet weten over...
Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking
Seksueel misbruik komt vaker voor bij mensen met een verstandelijke beperking. Hoe vaak dit is, weten we niet precies, omdat een deel van de mensen het vanwege de beperking niet goed kan vertellen. Internationaal onderzoek geeft aan dat seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking drie tot vijf keer vaker voorkomt.
Heb jij een nare seksuele ervaring gehad en heb je hulp of advies nodig? Chat dan met een van onze hulpverleners. Dit kan via de button hieronder.
Waarom komt seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking vaker voor?
Dat seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking vaker voorkomt, komt niet zozeer door de verstandelijke beperking zelf, maar door een stapeling van risicofactoren in hoe de zorg is georganiseerd. In deze video vertelt specialist Aafke Scharloo daar meer over.
Mythes en misvattingen over seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking
Er bestaan nogal wat mythes en misvattingen over seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking. Hieronder een beknopte opsomming:
- Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking komt weinig voor.
- Mensen met een verstandelijke beperking hebben geen last van seksueel misbruik.
- Mensen met een verstandelijke beperking kunnen niet behandeld worden als ze seksueel misbruik hebben meegemaakt.
- Er is geen behandeling voor plegers van seksueel misbruik met een verstandelijke beperking.
- De politie neemt je niet serieus als je melding maakt van seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking.
- Seksueel misbruik onder mensen met een verstandelijke beperking ‘experimenteergedrag’, het hoort bij een ontwikkelingsfase.
Hulp is nodig
Er wordt weleens gezegd dat mensen met een verstandelijke beperking geen last hebben van seksueel misbruik en daarom geen behandeling nodig hebben. Ze zouden het misbruik toch snel vergeten, niet eens begrijpen wat er is gebeurd, of toch geen trauma krijgen omdat hun ontwikkelingsniveau dat voorkomt. Niets is minder waar, zegt klinisch psycholoog Aafke Scharloo: ‘Mensen met een verstandelijke beperking hebben minstens evenveel last van seksueel misbruik. Daarbij kunnen ze minder makkelijk met stress omgaan, laat staan met traumatische stress. Je kunt vanuit deze gedachte dus zelfs stellen dat ze er misschien wel meer last van hebben dan mensen zonder een beperking.’ Hulp aan mensen met een verstandelijke beperking die seksueel geweld hebben meegemaakt is daarom wel degelijk nodig.
Wat kun je als ouder of zorgprofessional doen na seksueel misbruik van iemand met een verstandelijke beperking?
- Neem het seksueel misbruik of het vermoeden daarvan serieus.
- Breng de risico’s in kaart en verklein de risico’s.
- Geef de persoon in kwestie informatie over seksueel misbruik.
- Maak met betrokkenen een plan van aanpak over voorkomen, begeleiding en behandeling.
- Breng iedereen die betrokken is bij de verzorging en begeleiding van de persoon in kwestie op de hoogte. Let op: niet iedereen hoeft te weten van het misbruik; laat het belang van het slachtoffer voorop staan.
Bekijk ook onze video over wat je als ouder of professional kunt doen.
Signaleren van seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking
Seksueel misbruik wordt bij mensen met een verstandelijke beperking nog onvoldoende gesignaleerd. Dit heeft meerdere oorzaken:
- Bij afwijkend gedrag of lichamelijke klachten worden er vaak andere verklaringen gezocht dan seksueel misbruik.
- De vraag over seksueel misbruik wordt niet snel gesteld.
- Mensen met een verstandelijke beperking kunnen misbruik moeilijk onder woorden brengen. Ook omdat ze er weinig tot niets over geleerd hebben.
- Soms realiseren mensen met een verstandelijke beperking niet dat ze misbruik meemaken. Ze zijn zo gewend dat ze door verzorgers op allerlei plekken worden aangeraakt, dat ze het onderscheid niet kunnen maken tussen goed aanraken en fout aanraken.
- Het herkennen van seksueel misbruik kan heel lastig zijn. Signalen van seksueel misbruik zijn nooit eenduidig. Bijvoorbeeld: Niet willen douchen of juist heel veel willen douchen, het kunnen allebei signalen zijn van seksueel misbruik.
- Mensen met een verstandelijke beperking worden niet altijd geloofd als zij kenbaar maken dat ze seksueel misbruik hebben meegemaakt.
Bekijk hier onze video over hoe het komt dat we seksueel misbruik bij mensen met een beperking nauwelijks signaleren.
Plegers van seksueel misbruik van mensen met een verstandelijke beperking
Als het gaat om de plegers van seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking, weten we het volgende:
- Mensen met een verstandelijke beperking worden bijna altijd misbruikt door iemand die ze goed kennen, in hun directe omgeving. Meestal zijn het mannen.
- Een gedeelte van het misbruik vindt plaats door andere mensen met een verstandelijke beperking. Dat komt omdat mensen met een beperking vooral omgaan met andere mensen met een beperking.
- Een kwart van het misbruik gebeurt door mensen die gelieerd zijn aan het zorgsysteem rondom een persoon.
Leestips
- Violence and Abuse in the Lives of People with Disabilities: The End of Silent Acceptance – Dick Sobsey
- Combating violence and abuse of people with disabilities – Nancy Fitzsimons
- Beperkt weerbaar: Een onderzoek naar seksueel geweld bij mensen met een lichamelijke, zintuiglijke of verstandelijke beperking – Van Berlo et al. (2011)
- Personen met een beperking en seksueel geweld – Elizaveta Fomenko
- Reframing the problem of sexual victimization of people with disabilities – Nancy Fitzsimons
Kijktip
- Webinar seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking – Iva Bicanic en Aafke Scharloo.
Hulp of advies nodig?
Twijfel je of iemand in jouw omgeving seksueel misbruik heeft meegemaakt en wil je daarover sparren of advies? Neem dan contact op met het Centrum Seksueel Geweld.