Voor als je hulp nodig hebt of met vragen zit.
Rianne (43) werd als kind seksueel misbruikt door haar buurman.
‘Mijn eerste levensherinnering gaat zo: ik stap de tuin in van mijn vriendinnetje, terwijl haar vader vanachter het raam naar me kijkt. Op het moment dat onze ogen elkaar ontmoeten voel ik een extreme onveiligheid. Hij is de man die me jaren lang seksueel misbruikte. Maar ook de man die aandacht voor me had, bij wie ik me speciaal voelde als ik een aai over mijn bol kreeg, of dure cadeaus. Hij was de man die me kietelde – ja, ook in mijn schaamstreek en borstgebied. Dat voelde nooit fijn, maar toch…wat kun je hier als kind tegen doen? Bovendien: ik herkende zijn gedrag niet als gevaarlijk, omdat ik thuis ook leefde met ouders die hun grenzen niet goed aangaven of over de mijne gingen. Mijn moeder was emotioneel instabiel en mijn vader afwezig en dominant. Ze leerden me nooit wat gezonde grenzen zijn, en dat maakte me kwetsbaar. Ik neem het ze niet kwalijk, maar ik weet bijna zeker dat als ik een andere thuissituatie had gehad, mijn ouders waarschijnlijk veel alerter waren geweest op de signalen. Dan hadden ze me daar misschien niet alleen laten spelen.
Het misbruik duurde ongeveer vanaf mijn tweede tot mijn negende, en stopte toen we verhuisd waren en ik er veel minder over de vloer kwam. Ik voelde dat hij afstand van me nam en toen wist ik: vanaf nu is onze band voor altijd anders. Hierdoor voelde ik me gek genoeg heel minderwaardig en in de steek gelaten, maar ik kon als klein meisje niet goed duiden waarom ik dat zo voelde.
Herinneringen
Jaren later, zo rond mijn dertigste, ging ik in therapie. Het ging slecht met me, ik zat in een giftige affaire, was verkracht en dronk veel te veel. Ik voelde me in die tijd een hoopje ellende. De gevolgen van mijn thuissituatie en het seksueel misbruik waren inmiddels behoorlijk destructief geworden en alleen kwam ik daar niet uit. Ik zocht hulp bij een counselor en ging vervolgens naar een heleboel soorten therapie, waarvan ik groepstherapie als meest heilzaam heb ervaren.
Ik had tijdens de therapie wel eens over het misbruik gesproken, maar ik kon me niets herinneren van het lijfelijke stuk, van de daadwerkelijke handelingen, dus ik durfde er geen grote woorden aan te geven. Dat kwam pas toen ik als televisiemaker een reportage maakte over een vrouw die haar verhaal vertelde dat één op één mijn verhaal had kunnen zijn. Vanaf dat moment kon ik voor mezelf echt erkennen wat er als kind met me was gebeurd. Toch bleven de herinneringen aan het fysieke stuk uit. Totdat ik in 2012 met mijn geliefde in de bioscoop zat bij The girl with the dragon tattoo. In de eerste scene van die film is te zien hoe het meisje haar hulpverlener moet bevredigen. En daar ging het mis. Ik dissocieerde volledig, schoot uit mijn lijf, zag de achterhoofden van mij, mijn geliefde en de andere aanwezigen in de bioscoop. Op dat moment wist ik: dit is er met mij gebeurd, en ik zag ineens voor me hoe ik als drie, vierjarig meisje op het aanrecht van de buren zat en de buurman seksuele handelingen verrichte. Het was gruwelijk, ik zat daar in die bioscoop volledig opgesloten in mijn lijf, het duurde maar en het duurde maar. Mijn geliefde had door dat het niet goed met me ging, maar pas de volgende dag kon ik hem vertellen wat er daadwerkelijk aan de hand was.
Mijn verhaal
Alsof het deksel van de put was: in zes weken tijd kwamen steeds meer beelden en herinneringen terug. Het bijzondere was dat de buikpijn, waarvan ik al jaren lang last had, ineens was verdwenen. Oké, dacht ik, dit is dus mijn verhaal. Dat besef was intens. Enerzijds voelde het als een bevrijding, anderzijds was het heel naar. Ik werd depressief en had geen idee wat ik ermee moest, want hoe ga je met zoiets om? Ik zag mijn therapeut in die tijd weinig, maar ik besloot de draad met haar weer op te pakken. Omdat ik de therapie die volgde zo intens vond, ben ik ook het alternatieve pad gaan onderzoeken. Zo kwam ik bij een sjamaan terecht, die me door middel van een ritueel hielp om de last van het trauma bij me weg te halen. Dat was ontzettend bijzonder en helend. Ik voelde me terug in mijn lichaam keren, alsof ik eindelijk in mijn lijf zakte. Eindelijk voelde ik alle onderdelen in mijn lijf, eindelijk was het er veilig. Mijn depressieve gevoelens verdwenen.
Aangifte
Dit helingsproces zorgde er ook voor dat ik een aantal jaren later aangifte durfde te doen tegen mijn buurman. Ik had me altijd de zwakke partij gevoeld, maar nu voelde ik me sterk genoeg om tegen hem op te staan. Het proces wat daaronder lag was: durf ik mezelf te geloven? Niemand anders was immers bij het misbruik aanwezig geweest, behalve de buurman en ik. Uiteindelijk kon ik dat, kon ik inzien wat er was gebeurd. Daarmee kreeg ik ook het plaatje helder hoe het misbruik van invloed was geweest op mijn leven. Mijn wantrouwen naar mannen toe, bijvoorbeeld, en de giftige relaties die ik was aangegaan. Relaties waarin ik opnieuw werd misbruikt en vernederd. Ineens snapte ik waarom ik me zo aangetrokken voelde tot dit soort mannen.
De aangifte liep uit op een teleurstelling, ondanks het feit dat ik goed begeleid werd door de zedenrechercheur en het hele proces me toch in zekere zin goed deed. Op alle punten lag er een goed verhaal dat duidelijk maakte dat de buurman in zware overtreding was geweest. De zedenrechercheur sprak de hoop uit dat het tot een zaak zou kunnen komen. Wel zei hij dat het een obstakel kon zijn dat er geen fysiek bewijsmateriaal was in de vorm van foto’s of video’s en dat ik mijn herinneringen aan het misbruik had verkregen door de trigger in de bioscoop en dat ik hypnotherapie had gehad om andere herinneringen naar boven te halen. Het was precies in de periode dat schrijfster Griet Op de Beeck bij De Wereld Draait Door vertelde over het misbruik in haar jeugd, waar een enorme discussie over hervonden herinneringen uit voortvloeide. De aangiftes in die periode zijn allemaal met die blik behandeld, ook die van mij. Het OM wilde er daarom geen zaak van maken. Dat was ontzettend frustrerend. De vraag over het hoe en waarom van het misbruik wordt nu nooit beantwoord, want de enige die dat kan doen is de pleger. Hij weet dat ik aangifte deed, hij is zelfs op gesprek geweest op het politiebureau, maar hij heeft me nooit benaderd. Ik snap dat wel. We leven in een wereld waarin we soms geen verantwoordelijkheid nemen voor wat we doen. Het zou absoluut helpen als hij zou toegeven wat hij heeft gedaan, maar ik heb het niet meer nodig om door te kunnen met mijn leven. Dus ik ga er niet op hopen, ik ga er niet op wachten.
Regie
Ik wilde heel graag iets met mijn ervaringen doen, en gezien mijn werk als tv-maker lag het voor de hand dat ik iets in die richting zou gaan doen, maar ik vond de juiste vorm maar niet. Uiteindelijk ben ik gaan schrijven. Dat was een groot cadeau aan mezelf, want het heeft me enorm geholpen bij de verwerking, maar het was vooral mijn intentie om de wereld mooier te maken. Ik wil graag anderen helpen – door te laten zien hoe krachtig je bent, en door je te laten ervaren hoe je jezelf kunt helpen, ook al zie je dat in eerste instantie misschien niet zo. Als je zegt dat je slachtoffer bent van seksueel misbruik, dan kun je je slap en machteloos voelen, want dat zijn slachtoffers in onze ogen. Ik zeg het liever anders: ik ben slachtoffer van seksueel misbruik gewéést. Het op die manier zien, bekrachtigt enorm. Het heeft mij geholpen om van machteloosheid naar regie te gaan. Op het moment dat ik mezelf niet langer meer als slachtoffer zag, kon ik de ander zien als meer dan alleen dader. Gelovige mensen noemen dit misschien vergeving, ik zie het als een losmaken van de ander. Ik verwacht niets meer van jou. Jij was ooit dader en ik het slachtoffer, maar nu kijk ik naar mezelf als Rianne en naar jou als de buurman. Jij bent een passant die geen invloed meer heeft op mijn leven.’
Rianne schreef twee boeken over haar ervaringen. In het eerste boek is haar persoonlijke verhaal verweven met theorie over onder andere trauma. Het tweede boek is een werkboek waarmee je zelf aan de slag kunt. Rianne: ‘Ik wil anderen laten ervaren dat je jezelf kunt helen, van welk trauma dan ook.’
De boeken van Rianne zijn te koop via de (online) boekhandel. Kijk ook op: www.ontdekjeheiligegraal.com
In de Ontdek je Heilige Graal podcast bespreekt Rianne elke week een thema rondom traumaverwerking met Andries Lamain.
Heb jij ook een nare seksuele ervaring meegemaakt (online of offline) en heb je hulp of advies nodig?
Neem dan contact op met het Centrum Seksueel Geweld. Het maakt niet uit of het nu kort of lang(er) geleden is gebeurd.
Wij zijn er voor jou!