Dwingend en onvoorspelbaar
Het jaar erop kwam de man weer op bezoek bij onze buren en vroeg naar me. Toen ben ik niet gegaan. Ik was een jaar ouder, en op de een of andere manier voelde het alsof hij een belofte niet had ingelost. Misschien had ik meer betrokkenheid van hem verwacht na het misbruik. Maar die betrokkenheid bleef uit. In plaats daarvan was deze man dwingend en onvoorspelbaar gebleken. Daarnaast was ik ontzettend bang dat alles wat hij met me had gedaan nu misschien niet geheim zou blijven.
Ondertussen gleed ik steeds verder af. Ik deed het slecht op school, terwijl ik eerder altijd goede cijfers haalde. Ik werd geslagen, geknepen en geschopt door leraren, bleef zitten, haalde het verkeerde soort kattenkwaad uit. Toen ik bijles kreeg bij een jonge leraar thuis, kwam die vaak te dicht bij me zitten. Op een dag vroeg hij uit het niets: vind jij aftrekken ook zo lekker? Ik wist niet wat ik moest antwoorden, verstijfde, veranderde van het ene op het andere moment in een grote brok stress. En die stress heeft jarenlang in me gehuisd, net als het gevoel van schuld.

Schuldig
Ja, ik dacht dat ik zelf schuldig was aan het misbruik. Nu weet ik beter. Ik was destijds een klein jongetje zonder goede hechting en totaal niet opgewassen tegen deze man – of welke volwassene dan ook. Dat inzicht, dat ik pas sinds een paar jaar heb, maakt dat het schuldgevoel is afgenomen. Het is nog niet helemaal verdwenen, maar het overweldigt me niet meer, beïnvloedt niet meer mijn dagelijkse leven.
Er is nog wel een schuldgevoel naar mijn kinderen toe. Zij hebben nooit een normale vader gehad, moesten altijd rekening houden met mij. Het zijn KOPP-kinderen, met een vader die in de overlevingsstand stond, doorlopend stress had, niet kon ontspannen en altijd op z’n hoede was. Zo’n toestand beperkt je blik; de noden van de ander verdwijnen omdat je zo druk bezig bent met overleven. Mijn zoon en dochter hebben zich daardoor niet echt kind kunnen voelen. Dat het misbruik zo’n enorme impact heeft gehad op de volgende generatie doet me verdriet.
Toen mijn dochter zelf net moeder was geworden, vroeg ze me of ik wel te vertrouwen was met haar kind. Er zijn namelijk misbruikte kinderen die later zelf dader worden. Dat ze mij dat vroeg waardeerde ik heel erg. Ik zag het als een teken van vertrouwen dat ze dit moeilijke thema met mij wilde bespreken. En door er samen over te praten kon ik een opa zijn voor mijn kleinkinderen. In de band die ik met hen heb probeer ik voor een deel goed te maken wat ik mijn eigen kinderen niet kon geven.

In therapie
Ik had al een aantal keren therapie gehad voor het feit dat ik vastliep in dingen, maar de psychische problemen bleven. Waar die problemen precies vandaan kwamen, heb ik lange tijd niet ingezien. Mijn verhaal was voor mezelf deels een onbekend verhaal geworden. Er zaten gaten in mijn herinneringen. Het was alsof ik in een huis woonde met lekkages, waarvan ik de oorzaak niet kon vinden. Over het misbruik sprak ik nooit, ook omdat ik geen band meer voelde met het kind van toen; het gevoel erover was weg. Ik dacht dat ik het had verwerkt.
Totdat ik voor de laatste keer een therapeut opzocht. Dit was in 2017, toen ik hulp zocht vanwege liefdesverdriet. Maar tijdens de intake – die heel grondig was – kwamen er ook twee heel andere dingen uit die me parten speelden: mijn autisme en het seksueel misbruik. Samen met mijn therapeut besloot ik daarmee aan de slag te gaan, voornamelijk in de vorm van EMDR.

Tijdens deze vorm van therapie moet je een plaatje van de nare situatie in gedachten nemen. Maar dat ging niet. Het ergste plaatje, dat van het misbruik, kreeg ik maar niet voor ogen, hoe hard ik ook probeerde. De therapeut opperde toen dat ik het misschien kon tekenen; ze wist dat ik tekendocent en beeldend kunstenaar was. Dat lukte! Door te tekenen kwam ik bij mijn gevoel en lukte het me iets te vertellen over de situatie van toen. En zo nam ik iedere sessie een nieuwe tekening mee. Dit waren de eerste belangrijke stappen in mijn proces naar heling.