Wat je moet weten over...

De gevolgen van seksueel misbruik op lange termijn

De gevolgen van een nare seksuele ervaring kunnen een leven lang bij je blijven. Het maakt daarbij niet uit of het één keer is gebeurd of dat je vaker of een langere periode bent misbruikt. Op deze pagina vertellen we je meer over wat je kunt ervaren na het meemaken van een nare seksuele ervaring, ook jaren later nog. We noemen een aantal veelvoorkomende klachten.

Weet dat het niet jouw schuld is wat er is gebeurd. Wat jij hebt meegemaakt had nooit mogen gebeuren. En het is oké om hulp te zoeken en over jouw ervaringen te praten – ook als het misbruik langer geleden is. Chat met een van onze hulpverleners. Dit kan via de button hieronder.

Veel mensen die misbruik hebben meegemaakt, zeggen dat het je leven verandert. Het misbruik zelf stopt op een bepaald moment, maar de ervaring blijft bij je en doet wat met je. Het wordt een onderdeel van je leven. Maar: een nare seksuele ervaring hoeft niet het einde van een gelukkig leven te betekenen. Met de juiste hulp kun je ervoor zorgen dat je klachten verminderen en jij je leven weer kunt oppakken.

De gevolgen 
Of je nu vorige week, afgelopen jaar, of tien, twintig, dertig jaar geleden een nare seksuele ervaring hebt meegemaakt; je kunt nog altijd last hebben van de gevolgen daarvan. Het maakt daarbij niet uit of je dit als kind, jongere of volwassene hebt meegemaakt. De gevolgen van seksueel misbruik kunnen diepe sporen nalaten in je leven op onder andere psychisch, lichamelijk en/of relationeel vlak. Het misbruik (en de gevolgen daarvan) kan op bepaalde momenten meer of minder aanwezig zijn in je leven, als in een golfbeweging. Soms staat het wat meer op de achtergrond en soms kan het door een bepaalde gebeurtenis weer op de voorgrond komen te staan. Dit is heel normaal en hier kun je niks aan doen.

Vera maakte als kind en jongvolwassene seksueel geweld mee
‘Je kunt schrikken als het even niet meer goed gaat. Je dacht dat je alles op orde had en dan ben je ineens weer helemaal uit balans, bijvoorbeeld omdat je binnenkort een operatie moet ondergaan. Ineens lukt het even niet meer om te kunnen ontspannen. Dit hoort erbij.’ Lees het verhaal van Vera

Iedereen ervaart de gevolgen van seksueel misbruik anders 
De gevolgen van een nare seksuele ervaring zijn voor iedereen anders. De één pakt binnen een week het leven weer op, terwijl iemand anders daar veel meer moeite mee heeft. Ook hoe je naar de gebeurtenis en naar de pleger kijkt, kan enorm verschillen. Er zijn bijvoorbeeld mensen die vreselijk bang zijn voor de pleger en nachtmerries over diegene hebben, maar er zijn ook mensen die verlangen naar de pleger, omdat het contact met deze persoon ook heel fijn kon zijn. Alles wat jij voelt en denkt is normaal; geen mens is hierin gelijk.

Meerdere soorten trauma 
Belangrijk om te weten: ook andere dingen die je in je verleden hebt meegemaakt kunnen effect hebben op hoe het nu met je gaat. Naast het seksueel misbruik heb je misschien andere vormen van geweld en/of verwaarlozing meegemaakt. Deze andere vormen van trauma kunnen ook klachten geven op latere leeftijd. Het kan bijvoorbeeld doorwerken in jouw zelfbeeld, het vertrouwen dat je hebt in anderen, hoe veilig je je voelt en of je in staat bent om gezonde relaties aan te gaan. Seksueel misbruik in de kindertijd gaat eigenlijk altijd samen met een bepaalde vorm van emotionele verwaarlozing: jouw ouder(s)/verzorger(s) waren – om wat voor redenen dan ook – niet in staat om jou tegen het misbruik te beschermen.

Twijfels, twijfels, twijfels
Is dit wel echt gebeurd? Was het wel zo erg? Was het wel seksueel geweld? Ben ik wel slachtoffer? Stel ik me aan? Als je een nare seksuele ervaring hebt meegemaakt, kun je overspoeld worden door twijfels. Ook als het voor jou lang geleden is dat je misbruik hebt meegemaakt, kun je gaan twijfelen: het is nu zó lang geleden, is het dan nog wel zinvol om erover te praten? En zullen mensen me nog wel geloven? Twijfels na het meemaken van seksueel geweld zijn heel normaal. Twijfel je over wat je hebt meegemaakt en heb je daar vragen over? Chat dan met een van onze hulpverleners.

Een trauma dat onverwacht naar boven komt 
Soms kan een trauma onverwacht opspelen. Je dacht dat je die nare seksuele ervaring wel verwerkt had of vergeten was. Je hebt een leuk leven, je werkt of studeert, hebt fijne mensen om je heen. En ineens gebeurt er iets waardoor het lijkt alsof de grond onder je voeten vandaan wordt geslagen. Jouw trauma is in alle hevigheid terug! En je vraagt je dan af: waarom kon ik al die jaren prima functioneren en nu niet meer?
Dit is een heel normale reactie op de abnormale gebeurtenis die je hebt meegemaakt. En het is niet zo dat al het werk dat je hebt verzet om de nare seksuele ervaring te verwerken voor niets is geweest. Herstellen gaat met vallen en opstaan.

Brieneke werd als kind misbruikt door haar vader
‘Wat mij altijd helpt als ik een terugval heb, is de gedachte: Blijkbaar dient het zich nu aan. Dit is een nieuwe fase in het proces, en het komt vast nu, omdat ik het nu aankan.’ Lees het verhaal van Brieneke.

De 4 trauma-reacties
Als je in een gevaarlijke en bedreigende situatie terechtkomt, zoals (de dreiging van of tijdens) (langdurig) seksueel geweld, reageert je lichaam met één van de vier overlevingsstrategieën: fight, flight, feeze of fawn. Dit zijn automatische reacties van je lichaam om een bedreigende situatie te overleven, en je hebt geen invloed op welke reactie jouw lichaam kiest.

Als je tijdens een nare seksuele ervaring met freeze of fawn hebt gereageerd, kan het zijn dat je (zelfs jaren later nog) achteraf boos bent op jezelf. Omdat je je niet hebt verzet, niet heb gegild, niet bent weggegaan. Of omdat je hebt meegewerkt aan het misbruik en zelfs aardig deed tegen de pleger. Je kunt ook gaan denken dat je zelf schuldig bent aan het misbruik, of aan jezelf gaan twijfelen. Maak jezelf geen verwijten en weet dat je lijf bij extreme stress de controle van je overneemt en dat je er dus niets aan kon doen. Dat jij tijdens het misbruik op deze manier reageerde zegt niets over toestemming of opwinding.   

Wat er is gebeurd en hoe het is gegaan is niet jouw schuld! Het is de schuld van degene die het heeft gedaan.

Situaties, gevoelens en gedachten vermijden 
Na het meemaken van een nare seksuele ervaring kan het zijn dat je (bewust of onbewust) bepaalde situaties, gedachten en gevoelens vermijdt. Dit heet vermijding, en is een manier om je te beschermen tegen de pijn die het geeft als je er wel aan denkt of wel bepaalde dingen doet. Voorbeelden kunnen zijn: nooit meer langs die ene plek fietsen, contact met bepaalde mensen vermijden, er niet over praten, er proberen niet over na te denken en gevoelens wegstoppen. Je richt je leven, vaak onbewust, zo in dat je niet wordt geconfronteerd met je trauma.

Er zijn heel veel manieren waarop je kunt proberen om bepaalde gevoelens niet te hoeven voelen, bijvoorbeeld:

alcohol of drugs gebruiken
heel hard en veel werken
jezelf voorhouden dat het niet is gebeurd
mensen op afstand houden of juist steeds heel dichtbij iemand proberen te zijn.

Verschillende manieren van vermijden kunnen weer verschillende klachten opleveren. Dit is dus voor iedereen weer anders. Het is fijn om inzicht te hebben in je eigen manier van vermijden, zodat je aan de slag kunt met de klachten die daarbij horen. Daar kun je hulp bij krijgen. Neem hiervoor contact op met je huisarts of het Centrum Seksueel Geweld.

Ellemijn werd verkracht door een onbekende man
 ‘Om mijn angsten te omzeilen, begon ik veiligheidstrucjes toe te passen. Ik slikte medicatie om te kunnen slapen, ik zette een emmer naast mijn bed om in te kunnen plassen, en ik nam nooit meer een “moeilijke” route op de fiets.’ Lees het verhaal van Ellemijn

Psychische problemen 
Na het meemaken van een nare seksuele ervaring kan het zijn dat je psychische problemen gaat ervaren. Denk aan een posttraumatische stressstoornis, een persoonlijkheidsstoornis, angststoornis, en een stemmingsstoornis. Voor jou is dit natuurlijk heel vervelend en het kan zijn dat je je hier enorm voor schaamt. Dat is heel begrijpelijk. Maar weet dat dit een normale reactie kan zijn op wat jou is overkomen. Je kunt professionele hulp krijgen voor deze problematiek. Neem contact op met het Centrum Seksueel Geweld of met je huisarts.

Herbelevingen
De nare gebeurtenis kan zich in je hoofd blijven herhalen. Dit noemen we herbelevingen. Deze beelden, gevoelens en sensaties kunnen naar voren komen door een bepaalde trigger, bijvoorbeeld door een persoon, een plek, een aanraking of een liedje. Tijdens een herbeleving is er niet daadwerkelijk gevaar, maar zo voelt het voor jou wel. Je beleeft weer alle gevoelens die je tijdens het misbruik ook hebt ervaren, zoals angst en machteloosheid. Het voelt voor jou alsof je weer precies in die situatie van toen bent. Het kan helpen om te praten over wat je hebt meegemaakt. Ook kun je kort voor het slapen gaan jezelf afleiden met iets waardoor je niet aan de gebeurtenis hoeft te denken. Uiteraard mag je ook altijd professionele hulp vragen, bijvoorbeeld bij je huisarts of via het Centrum Seksueel Geweld.

Lichamelijke klachten
Door de stress die seksueel misbruik met zich meebrengt, kan je lichaam gaan ontregelen. Je kunt dan lichamelijke klachten krijgen. Welke klachten dat zijn, is voor iedereen weer anders. Veelvoorkomende lichamelijke klachten na seksueel geweld zijn: hoofdpijn, buikpijn, hartkloppingen, misselijkheid, trillen, hyperventilatie, gespannen bekkenbodemspieren, hoge bloeddruk en vermoeidheid. Ook pijn bij het poepen en plassen, pijn tijdens seks, en blaasontstekingen komen veel voor. Heb jij last van lichamelijke klachten? Neem dan contact op met het Centrum Seksueel Geweld of ga naar je huisarts.

Genitale respons
Het kan zijn dat jouw lichaam nog altijd reageert als je aan de nare seksuele ervaring terugdenkt. Bijvoorbeeld dat je vagina vochtig wordt of dat je een erectie krijgt. Dat heet ‘genitale respons’ en is een automatische reactie van je lichaam op de gebeurtenis van toen; je hebt hier zelf geen controle over. Het zegt ook niets over of je het lekker of goed vond wat er op dat moment met je gebeurde. Als je deze reacties ervaart, kan het zijn dat je hierover boos op jezelf bent, dat je je schaamt, of dat je jezelf vies vindt. Dat is heel begrijpelijk en normaal. Maar weet dus dat jouw lichaam automatisch reageert en je er zelf niets aan kunt doen. Lees hier een artikel over genitale respons of bekijk deze video over nare seksuele ervaringen en seksuele opwinding.

Moeite in contact met anderen
Het meemaken van een nare seksuele ervaring kan ervoor zorgen dat je moeite hebt in het contact met anderen. Misbruik in de kindertijd kan voor hechtingsproblemen zorgen. Hierdoor lukt het je misschien niet om een gezonde relatie of vriendschap aan te gaan. Het kan zijn dat je niemand vertrouwt en/of dat je je bij niemand veilig voelt, of dat je juist veel te snel iemand vertrouwt en je te snel aan iemand overgeeft. Bij seksueel misbruik gaat iemand over je grens. Hierdoor kan het lastiger voor je zijn om je eigen grens goed te voelen en aan te geven. Ook kan intimiteit of seksualiteit een trigger zijn die de nare gebeurtenissen weer naar boven halen. Gelukkig is hier met de juiste hulp wat tegen te doen. We snappen dat het een grote stap kan zijn om hulp te zoeken. Wist je dat je ons niet alleen kunt bellen of mailen, maar dat je ook anoniem kunt chatten met ons? Je kunt ook contact opnemen met je huisarts: hij/zij/hen is er voor jou en kan jou helpen om de juiste hulp te vinden.

Heb jij hulp nodig?

Heb jij ook een nare seksuele ervaring gehad en heb je hulp of advies nodig? Of twijfel je of datgene wat jij hebt meegemaakt misbruik is? Neem dan contact op met het Centrum Seksueel Geweld. Het maakt niet uit hoe lang het is geleden. Ook als de ervaring online was kun je bij ons terecht.

Bel 0800-0188

24/7 bereikbaar

Chat met ons

Ma - vr: 16:00 - 06:00u
Za, zo & feestdagen: 20:00 - 06:00u

Jij bent niet gek 
‘Ik ben gek.’ ‘Ik ben niet normaal.’ ‘Mijn gevoelens zijn niet oké.’ Dit zijn voorbeelden van wat je kunt denken na het meemaken van een nare seksuele ervaring. Weet dat alles wat jij denkt en voelt een normale reactie is. Alles wat jij denkt en voelt mag er zijn. Je hebt te maken met een heel nare gebeurtenis, die je op je eigen manier verwerkt. Weet dat je niet de enige bent die dit soort gedachten en gevoelens ervaart.

Iva is directeur van het CSG
 ‘Iedereen ervaart andere gevoelens en gedachten na het meemaken van seksueel misbruik. Het één is niet beter dan het ander: je bent niet óf een zielig hoopje dat nog altijd treurt óf een superheld die alles te boven is te komen. Je bent van alles een beetje.’

Gevoelens van eenzaamheid 
Het meemaken van een nare seksuele ervaring kan gevoelens van eenzaamheid oproepen. Bijvoorbeeld omdat niemand echt begrijpt wat jij hebt meegemaakt en wat je voelt. Of omdat je er niet over durft te praten, bijvoorbeeld omdat je je schaamt of jezelf de schuld geeft van wat er is gebeurd. Misschien kun je nog niet goed je woorden vinden voor wat je hebt meegemaakt. Ook kan het zijn dat je nare reacties kreeg nadat je je verhaal hebt verteld. De boodschap aan jou is: jij bent niet alleen. Probeer iemand te vinden die je vertrouwt en die jou accepteert zoals je bent. Of ga op zoek naar een lotgenotengroep. Weet ook dat je altijd voor een luisterend oor terechtkunt via de chat van het Centrum Seksueel Geweld.

Aanrakingen en medisch onderzoek
Een onverwachte aanraking, een hand door je haar, een ruggenprik waarbij je onderlichaam wordt verdoofd, jezelf uitkleden bij een zorgmedewerker… Dit zijn voorbeelden van dingen die jouw trauma weer naar boven kunnen halen. Deze ervaringen kunnen je (bewust of onbewust) weer doen denken aan de nare seksuele ervaring die je meemaakte. Of aan de machteloosheid of eenzaamheid die je toen voelde, of het gebrek aan bescherming dat je destijds hebt ervaren.  Dat is heel logisch en niet gek. Maar het kan wel voor uitdagingen zorgen in je leven.
Het kan bijvoorbeeld zijn dat je bepaalde dingen vermijdt, zoals een bezoek aan de fysiotherapeut, de tandarts of de gynaecoloog – terwijl het voor je fysieke gezondheid wel belangrijk is dat je gaat. Probeer jouw situatie bespreekbaar te maken met de zorgprofessionals in kwestie. Zo kunnen jullie samen bespreken hoe een onderzoek of behandeling voor jou zo prettig mogelijk verloopt. Je kunt ook deze brief downloaden (en eventueel aanpassen) en aan je arts geven. Zo hoef je zelf niets tot weinig uit te leggen.

Jeffrey werd misbruikt door twee mannen
 ‘De gevolgen van het misbruik kunnen me nog altijd overvallen. Bijvoorbeeld als ik bij de masseur op tafel lig of bij de kapper zit; bij bepaalde aanrakingen. Dan gaat er een heel naar gevoel dwars door mijn lijf.’ Lees hier het verhaal van Jeffrey

Bevallen  
Een kindje krijgen is misschien wel een van de belangrijkste dingen in je leven. Toch kun je behoorlijk tegen je bevalling opkijken, zéker als je ooit een nare seksuele ervaring hebt meegemaakt. Het feit dat je je moet uitkleden, je benen wijd moet doen en dat anderen naar je vagina kijken, kan voor veel stress en ongemak zorgen – zowel lichamelijk als emotioneel. Probeer jouw verhaal voorafgaand aan de bevalling bespreekbaar te maken met bijvoorbeeld de verloskundige en de gynaecoloog. Zo kunnen jullie samen bespreken hoe jouw bevalling op een zo fijn mogelijke manier manier kan plaatsvinden. Je kunt ook deze brief downloaden (en eventueel aanpassen) en aan je arts geven. Zo hoef je zelf niets tot weinig uit te leggen. Bekijk ook onze pagina over zwangerschap en seksueel geweld.

Hulp zoeken
 Hulp zoeken na een nare seksuele ervaring kan ontzettend lastig zijn. Het liefst zien we iemand die een nare seksuele ervaring heeft meegemaakt binnen 7 dagen. Dan kunnen we je bijvoorbeeld helpen met medicatie tegen soa’s en zwangerschap, en zijn er eventueel nog sporen van de pleger te vinden. Maar we begrijpen het heel goed als het je niet is gelukt om binnen die tijd hulp te zoeken. Bijvoorbeeld omdat je je schaamt, schuldig voelt of in de war bent. Omdat je bang bent dat niemand je gelooft. Of omdat je bang bent voor wat er dan allemaal gaat gebeuren. Maar in je eentje blijven rondlopen met jouw trauma lost vaak niets op en kan je klachten verergeren. Het goede nieuws is dat het nooit te laat is om hulp te zoeken – ook al is het misbruik jaren geleden.

Vera maakte als kind en jongvolwassene seksueel geweld mee
 ‘Ik had al jaren therapie gehad, zonder het trauma van seksueel geweld zélf echt aan te pakken. Die afstand vond ik fijn en veilig, maar ik ervoer ook eenzaamheid. Toen ik het CSG benaderde voelde ik me al een stuk minder eenzaam. Het CSG heeft mij geholpen om mijn trauma’s, reacties en coping beter te begrijpen.’  Lees het verhaal van Vera

Hulp als het langer geleden is
Belangrijk is dat je weet dat het nooit te laat is om hulp te zoeken. Met de juiste hulp is verbetering in jouw situatie nog altijd mogelijk. Ook als je lang(er) geleden een nare seksuele ervaring hebt meegemaakt kun je voor hulp en advies terecht bij het Centrum Seksueel Geweld. Wij zijn er voor jou!