Mogelijke emoties en lichamelijke reacties

Na het meemaken van een nare seksuele ervaring, kunnen er verschillende klachten ontstaan. Die klachten kunnen voor iedereen anders zijn. We noemen hieronder een aantal van de meest voorkomende klachten:

Herbelevingen

Oftewel: de beelden van het misbruik blijven zich in het hoofd van het slachtoffer herhalen. Sommige slachtoffers hebben dit de hele dag, anderen vooral ’s avonds als ze gaan slapen, of in de vorm van nachtmerries. Sommige slachtoffers denken dat ze gek worden van de herbelevingen. Maar het is een normale reactie. Als het goed is, worden de herbelevingen steeds minder.

Tips die je het slachtoffer kunt geven:

• Het kan helpen om overdag te praten over wat je hebt meegemaakt.
• Leid jezelf kort voor het slapengaan af met iets waardoor je niet aan de gebeurtenis hoeft te denken.

Vermijding

Vermijding gaat over het vermijden van gedachten, gevoelens en activiteiten die aan het misbruik doen denken. Dat is direct na het meemaken van seksueel geweld heel normaal. Als het goed is nemen vermijdingen na een tijdje af. Als dat niet zo is, geef het slachtoffer dan de volgende tip:

• Probeer een verschil te maken tussen de dingen die je vermijdt omdat ze gevaarlijk kunnen zijn (bijvoorbeeld in je eentje naar een donker bos gaan) en de dingen die gevaarlijk ‘voelen’ (bijvoorbeeld naar buiten gaan). Probeer de dingen die gevaarlijk voelen toch te doen.

En leg uit: je brein leert zo dat de dingen waarvoor je bang bent, niet uitkomen. Het helpt ook om je normale leven zoveel mogelijk op te pakken, door naar school of werk te gaan.

Waakzaamheid

Veel mensen hebben direct na een heftige gebeurtenis het gevoel dat ze continu moeten oppassen, omdat alles gevaarlijk is. Door de nare gebeurtenis blijft het lichaam meestal nog een tijdje in staat van opperste paraatheid. Dit zorgt ervoor dat het slachtoffer moeilijker in slaap valt, zich minder goed kan concentreren, sneller boos is en eerder schrikt. Dit wordt vaak vanzelf minder. Het oppakken van het normale leven helpt ook.

Negatief denken en sombere gevoelens

Slachtoffers kunnen last krijgen van een somber gevoel of negatieve gedachten. Over zichzelf, anderen of de hele wereld. Ze hebben vaak het gevoel dat ze niemand meer kunnen vertrouwen. De sombere gevoelens kunnen ervoor zorgen dat ze minder zin hebben om dingen te doen of minder met mensen in contact gaan. Je kunt de volgende tip geven:

• Zoek steun bij de mensen om je heen. Praat met mensen die jij vertrouwt, zodat zij je kunnen helpen om positief te blijven in een voor jou lastige situatie.

Schuld- en schaamtegevoelens
Het kan zijn dat slachtoffers zichzelf de schuld geven van wat er is gebeurd en/of dat ze boos zijn op zichzelf omdat ze vinden dat ze niet genoeg hebben gedaan om de dader te stoppen. Veel slachtoffers van een nare seksuele ervaring hebben die gevoelens. Het is belangrijk dat zij het verschil kunnen maken tussen schuldig zijn en je schuldig voelen. Geef aan: Ook al voel je je schuldig, je bent het niet. Niemand mag jou zonder jouw toestemming aanraken.

Twijfelen aan de seksuele geaardheid

Het meemaken van seksueel geweld kan voor veel verwarring bij het slachtoffer zorgen. Een jongen of man die is misbruikt door een andere man, kan je bijvoorbeeld gaan twijfelen over zijn seksuele geaardheid, zeker als hij tijdens het misbruik een erectie en/of een zaadlozing kreeg. Vertel het slachtoffer dat het krijgen van een erectie tijdens het misbruik niets zegt over opwinding of toestemming en ook niets over seksuele geaardheid.